Op 1 juli 2013 is de Verordening (EU) nr. 305/2011 (Verordening bouwproducten) in werking getreden en is de Richtlijn 89/106/EEG (Richtlijn bouwproducten) komen te vervallen. De vrijblijvendheid die tot voor kort bestond rond CE-markering heeft men met de Verordening bouwproducten willen tegengaan. Daartoe is per 1 juli 2013 een aantal ingrijpende wijzigingen voor fabrikanten, importeurs en distributeurs van bouwproducten van kracht geworden. Deze wijzigingen hebben gevolgen voor (i) de verhouding tussen de genoemde marktpartijen en de overheid; en (ii) de onderlinge contractuele verhouding tussen de marktpartijen.
CE-markering en prestatieverklaring verplicht
De Verordening bouwproducten verbindt voorschriften aan het in de handel brengen of aanbieden van bouwproducten waarvoor ‘geharmoniseerde Europese productnormen’ zijn vastgesteld. Aan de hand van deze beoordelingsnormen kunnen de prestaties van producten worden vastgesteld. Voor deze bouwproducten zijn fabrikanten verplicht om precies aan te geven wat de prestaties van het betreffende bouwproduct zijn bij een bepaalde toepassing, door (i) het aanbrengen van een CE-markering op een bouwproduct en (ii) het verstrekken van een prestatieverklaring.
De CE-markering is het merkteken dat in één oogopslag duidelijk maakt dat het product aan de Europese regelgeving voldoet en vrij op de Europese markt mag worden verhandeld. Zónder prestatieverklaring mag het product geen CE-markering hebben.
Sinds 1 juli 2013 is het verboden voor fabrikanten, importeurs en distributeurs om deze producten te verhandelen of de distribueren zonder dat aan deze verplichtingen is voldaan.
Prestatieverklaring
Door de afgifte van een prestatieverklaring verklaart een fabrikant dat het bouwproduct is getest conform de geharmoniseerde Europese productnorm en informeert de fabrikant de gebruiker over de ‘essentiële kenmerken’ van het product. De elementen die belang zijn voor de prestatieverklaring zijn:
• mechanische weerstand en stabiliteit;
• brandveiligheid;
• hygiëne, gezondheid en milieu;
• veiligheid en toegankelijkheid bij gebruik;
• bescherming tegen geluidshinder;
• energiebesparing en warmtebehoud;
• duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen.
Met deze verklaring moet het voor eindgebruikers mogelijk worden om op eenduidige wijze bouwproducten met dezelfde toepassing met elkaar te vergelijken.
Verplichtingen en gevolgen voor fabrikanten, importeurs en distributeurs
Voor fabrikanten (binnen de EU) geldt zodoende de verplichting om voor producten waarvoor een geharmoniseerde norm beschikbaar is een prestatieverklaring op te stellen en de CE-markering aan te brengen. Daarmee geven fabrikanten te kennen dat zij de verantwoordelijkheid op zich nemen voor de conformiteit van het betreffende bouwproduct met de aangegeven prestaties. Deze verantwoordelijkheid houdt tevens in dat fabrikanten ervoor zorg dragen dat bij serieproductie de opgegeven prestaties worden gehandhaafd en bij non-conformiteit adequate maatregelen worden getroffen.
Importeurs zijn verplicht om, voordat bouwproducten in de handel worden gebracht, onder meer te controleren of de fabrikant de voorschriften uit de Verordening bouwproducten heeft nageleefd. Indien een importeur van oordeel is dat het bouwproduct niet in overeenstemming is met de prestatieverklaring, mag het bouwprodu ct niet in de handel worden gebracht of dient het product uit de handel te worden gehaald. De distributeur, degene die de bouwproducten op de markt aanbiedt, dient onder meer te controleren en er voor te zorgen dat het (bouw)product de vereiste CE-markering draagt en de nodige documentatie (zoals de prestatieverklaring) aanwezig is.
De Verordening bouwproducten heeft hierdoor ook contractuele gevolgen voor de rechtsverhouding tussen de marktpartijen onderling, zoals de mogelijk snellere aansprakelijkheid van de leverancier (importeur of distributeur) jegens zijn afnemer. De leverancier verklaart immers dat het product een bepaalde prestatie heeft in de toepassing die hij omschrijft. Een zodanige verklaring kwalificeert al snel als garantie, althans als een eigenschap nodig voor een normaal gebruik en waarvan de afnemer de aanwezigheid niet behoeft te betwijfelen.
Voldoet het bouwproduct niet aan de omschreven prestatie, dan is de leverancier al snel aansprakelijk richting zijn afnemer voor de als gevolg daarvan geleden schade. De fabrikant, importeur of distributeur die een product met prestatieverklaring levert, doet er verstandig aan om hier in de overeenkomst met zijn afnemer ook rekening mee te houden. Bijvoorbeeld door een aanpassing van de algemene verkoop- en leveringsvoorwaarden. Clausules uit algemene voorwaarden waarop voor de inwerkingtreding van de Verordening Bouwproducten kon worden gesteund, hebben – afhankelijk van hoe zij zijn geschreven – mogelijk hun werking verloren.
De buiten de EU gevestigde fabrikant is niet rechtreeks gebonden door de Verordening bouwproducten. De verantwoordelijkheid voor de naleving van de Verordening en het daarmee gepaard gaande commerciële risico ligt volledig bij de importeur. De importeur doet er verstandig aan dit risico zover als mogelijk contractueel te verleggen richting de fabrikant.
Handhaving
Voor de handhaving van de Verordening bouwproducten is de Inspectie Leefomgeving en Transport als markttoezichthouder aangewezen. Gedragingen die in strijd zijn met de Verordening bouwproducten vormen een economisch delict, op straffe van bestuursrechtelijke en strafrechtelijke handhaving.
