Een belanghebbende is degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken ,zie artikel 1:2 lid 1 Algemene wet bestuursrecht. Onder de Wabo kan een omgevingsvergunning verschillende toestemmingen (om de bouwen, kappen en slopen bijvoorbeeld) bevatten, welke voorheen in verschillende besluiten waren opgenomen (zoals een bouwvergunning, kapvergunning respectievelijk sloopvergunning). Maar wie kan worden gekwalificeerd als belanghebbende bij een besluit dat meerdere toestemmingen verleend? De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State maakt dit duidelijk in haar uitspraak van 13 april 2011.
Ten eerste is het van belang in zijn algemeenheid vast te stellen welke personen kunnen worden aangemerkt als belanghebbende. Wil een natuurlijk persoon kwalificeren als belanghebbende, dan moet aan een vijftal vereisten zijn voldaan. Het moet gaan om een eigenbelang, dat object bepaalbaar is, het moet een actueel en persoonlijkbelang zijn, dat rechtstreeks is betrokken bij het besluit. Vrij vertaald houden deze vereisten in dat je als belanghebbende zelf, direct en meteen door de gevolgen van het besluit wordt geraakt. Bepaalde categorieën personen worden in het omgevingsrecht sowieso als belanghebbende aangemerkt. Dit betreffende bijvoorbeeld de eigenaar en de gebruiker (bewoner) van naastgelegen percelen en de aanvrager van een omgevingsvergunning. Of overige derden kunnen worden gekwalificeerd als belanghebbenden hangt af van de feiten en omstandigheden. Volgens vaste jurisprudentie van de Afdeling wordt de vraag of iemand nadelige gevolgen van een besluit ondervindt ingevuld aan de hand van factoren als afstand, zicht, ruimtelijke uitstraling en milieugevolgen die samenhangen met de activiteit waarvoor de vergunning wordt aangevraagd.
De kring van belanghebbenden is daarom niet bij alle besluiten hetzelfde. De gevolgen van bijvoorbeeld een milieuvergunning zullen in beginsel een grotere invloed op de omgeving hebben dan bijvoorbeeld een uitwegvergunning. Onder de Wabo kan een omgevingsvergunning echter verschillende toestemmingen bevatten met elk hun eigen kring van belanghebbenden Een belangrijke vraag is welke consequenties dit samenvoegen heeft voor de kring van belanghebbenden bij de nieuwe, meerdere toestemmingen bevattende omgevingsvergunning.
Hoewel in deze kwestie het oude recht nog van toepassing was heeft de Afdeling op 13 april jl. de knoop doorgehakt en aangegeven hoe zij het belanghebbendenbegrip zal gaan interpreteren onder de Wabo. In deze uitspraak geeft de Afdeling eerst kort weer hoe de kring van belanghebbenden werd bepaald voor de komst van de Wabo. Vervolgens stelt zij vast dat uit de geschiedenis van de totstandkoming van de Wabo niet blijkt dat de wetgever dit verschil in omvang van de kring van belanghebbenden heeft willen opheffen. Daarom ligt het volgens de Afdeling in de rede om, indien een bestreden omgevingsvergunning meer dan één toestemming bevat, per toestemming te bepalen of degene die een rechtsmiddel heeft aangewend belanghebbende is.
Het gevolg van deze uitspraak is dat derden die opkomen tegen een uit meerdere toestemmingen bestaande omgevingsvergunning slechts ontvankelijk zijn voor zover hun rechtsgronden zich richten tegen onderdelen (lees: toestemmingen) waarvoor zij zijn te kwalificeren als belanghebbenden. Voor het overige dienen zij niet-ontvankelijk te worden verklaard.
Aan de ene kant is het opvallend dat de Afdeling in voornoemde uitspraak ingaat op het belanghebbende begrip onder de Wabo. De Wabo was immers niet van toepassing op deze zaak. Aan de andere kant is het prettig en wenselijk dat de Afdeling duidelijkheid verschaft over de te volgen richting. De praktijk kan in ieder geval met deze uitspraak uit de voeten.
