Ontwerper ligzak ‘LAMZAC Hangout’ wint kort geding tegen concurrent over modelrecht

01 juni 2016

Publicaties Intellectueel Eigendomsrecht

Kan een functioneel product zoals een ligzak beschermd zijn door intellectuele eigendomsrechten, zoals auteursrechten of modelrechten? Het antwoord: ja! Om als ontspannend alternatief voor bed of bank te dienen, moet de ligzak aan een aantal vereisten voldoen: hij moet onder andere comfortabel zijn, met een vulsel gevuld zijn dat prettig ligt en hij dient een vorm te hebben die stabiel liggen mogelijk maakt. Als een ontwerp uitsluitend of in zeer overwegende mate technisch of functioneel bepaald is, dan zal bescherming van de vormgeving zijn uitgesloten. Als er ondanks deze functionele of technische eisen ook creatieve keuzes zijn gemaakt kan de vormgeving wel beschermd zijn. De rechter heeft recent geoordeeld dat, hoewel het ontwerp van een ligzak aan een aantal functionele eisen dient te voldoen, de vorm van de ligzak niet geheel wordt bepaald door functionaliteit. In de vormgeving van een aantal elementen kan worden gevarieerd, waardoor ligzakken in aanmerking komen voor bescherming door intellectuele eigendomsrechten. Modelrecht op de LAMZAC De heer Oomen is de ontwerper van een ligzak die wordt verhandeld onder de – in ieder geval originele - naam ‘LAMZAC Hangout’. De LAMZAC is geen traditioneel luchtbed. Het wordt namelijk niet gevuld door het op te blazen of op te pompen, maar door middel van het ‘scheppen van lucht’. Daarbij wordt een met baleinen versterkte opening in de zak opengehouden en wordt er een schepbeweging gemaakt, zodat de zak zich vult met lucht, waarna de opening wordt dichtgeklapt en de lucht in de zak gevangen blijft. Oomen heeft Gemeenschapsmodelrechten op de door hem ontworpen ligzakken, waarvan hieronder afbeeldingen worden getoond.             Massive Air ontwerpt eveneens ligzakken en heeft een model op de markt gebracht met de naam KAISR. Dit ontwerp maakt volgens Oomen inbreuk op onder andere zijn modelrechten op de LAMZAC. Oomen is een procedure gestart tegen Massive Air. Afbeeldingen van de KAISR ligzak waartegen Oomen zich verzet, zijn hieronder opgenomen. KAISR ligzak maakt inbreuk op modelrecht LAMZAC De rechter oordeelt kort gezegd dat de KAISR inbreuk maakt op de modelrechten van Oomen op de LAMZAC. Het gaat overigens om een KAISR die qua ontwerp al iets is aangepast naar aanleiding van eerdere sommaties van Oomen. Het verweer van Massive Air dat de ligzak geen bescherming toekomt, omdat het ontwerp uitsluitend is bepaald door de technische functie ervan, wordt door de rechter verworpen. Volgens de rechter is het juist dat de vormgeving van een aantal elementen van de LAMZAC wordt bepaald door technische vereisten, zoals de knoopvorm die aan het voeteneinde van de LAMZAC zichtbaar is. Deze is het resultaat van de methode waarmee de LAMZAC met lucht wordt gevuld. Dit betekent echter niet dat de ontwerper van de ligzak geen enkele vrijheid heeft bij het ontwerpen van een ligzak. Bij het ontwerpen van de contouren en maatvoering van de ligzak, kan de ontwerper kiezen uit verschillende  (basis)vormen waarmee gevarieerd kan worden. De ligzak moet bijvoorbeeld lang en breed genoeg zijn om op te kunnen liggen, maar de ontwerper kan daarbij kiezen voor bijvoorbeeld een rechthoekig, afgerond of ovaal model, een hoger of lager model of een verhoogd hoofdeinde. De vorm van de LAMZAC bestaat uit twee lange buisvormen die bij het hoofdeinde samenkomen in een ‘kano’-punt, met centraal in de lengterichting één smalle diepe spleet. De rechter oordeelt dat deze vormgeving modelrechtelijke bescherming geniet. Volgens de rechter maakt de KAISR inbreuk op de modelrechten op de LAMZAC. Oomen heeft als eerste een ligzak op de markt gebracht die wordt gevuld door middel van ‘het scheppen van lucht’. De geïnformeerde gebruiker die een meer dan gemiddelde kennis heeft van de betrokken branche voor luchtbedden en ligzakken, zal daarom bekend zijn met de LAMZAC, naast zijn bekendheid met traditionele luchtbedden. De KAISR heeft dezelfde hoogte als de LAMZAC en heeft, net als de LAMZAC, een dubbele buisvorm en een diepe spleet centraal in de lengterichting van de ligzak. De KAISR wekt daarom geen andere algemene indruk op de geïnformeerde gebruiker, dan de LAMZAC, waardoor sprake is van modelrechtinbreuk. Volgens de rechter leiden de twee hoeken aan het hoofdeinde van de KAISR niet tot een andere algemene indruk, omdat bij het gebruik van de LAMZAC, dergelijke hoeken ook ontstaan door de druk die het lichaam van de gebruiker uitoefent op de ligzak. De rechter legt Massive Air derhalve een verbod op om inbreuk te maken op de modelrechten op de LAMZAC. Massive Air zal ieder commercieel gebruik van de KAISR moeten staken en gestaakt moeten houden. Lees het vonnis van de voorzieningenrechter van de rechtbank Den Haag hier. Wil je meer weten over de bescherming van ligzakken of meubels? Neem dan contact op met de advocaten van IE/IT.