Inleiding
Veel ondernemers gebruiken bij het aangaan van overeenkomsten algemene voorwaarden. Een algemene voorwaarde is een beding dat is opgesteld met als doel in meerdere overeenkomsten te worden opgenomen en dat niet de kern van de prestatie (meestal prijs en hoeveelheid) aangeeft. Of een beding een algemene voorwaarde is, hangt dus af van de inhoud van het beding en de bedoeling van gebruiker. De benaming is dan ook niet relevant (‘substance over form’). Wanneer een partij vaak dezelfde overeenkomst gebruikt, kan er dus ook al sprake zijn van algemene voorwaarden.
Als is vastgesteld dat de algemene voorwaarden onderdeel uitmaken van de afspraken tussen partijen, dan kan vervolgens worden gekeken naar de inhoud daarvan.
Exoneratie
Een bepaling die in de voorwaarden veelvuldig is opgenomen, is die waarbij de omvang van de aansprakelijkheid van de ondernemer wordt beperkt. Een dergelijke bepaling heet juridisch een exoneratiebeding. Dit beding komt in vele varianten voor. Denk aan de uitsluiting van aansprakelijkheid voor gevolgschade.
Een ander voorbeeld is de bepaling waarbij de aansprakelijkheid is beperkt tot vergoeding van de schade waarvoor de ondernemer verzekerd is dan wel redelijkerwijs verzekerd had behoren te zijn.
Een beroep op een exoneratiebeding in een B2B verhouding kan naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn.
Als uitgangspunt bij het beantwoorden van de vraag of dat het geval is, heeft te gelden dat bij deze terughoudende toets tal van omstandigheden van belang zijn, zoals de aard en de verdere inhoud van de overeenkomst waarin het beding voorkomt, de maatschappelijke positie en de onderlinge verhouding van partijen, de wijze waarop het beding tot stand is gekomen, de mate waarin de wederpartij zich de strekking van het beding bewust is geweest en de zwaarte van de schuld (ter zake van het veroorzaken van de desbetreffende schade), mede in verband met de aard en de ernst van de bij enige gedraging betrokken belangen.
Stelplicht en bewijslast ten aanzien van de ten deze relevante omstandigheden rusten in het algemeen op de partij die zich erop beroept dat het beroep op het exoneratiebeding onaanvaardbaar is.
Advies voor de praktijk
1. zorg voor – de toepasselijkheid – van de algemene voorwaarden met daarin een exoneratieclausule.
2. een beroep op een goed geformuleerd exoneratiebeding wordt niet snel als onaanvaardbaar beschouwd (binnen een verhouding tussen twee commerciële partijen).
Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel of heeft u andere ondernemingsrechtelijke vragen, neemt u dan gerust vrijblijvend contact op met Marc Janssen of andere leden van de sectie Procedures & Geschillenbeslechting.
