In deze blogserie gaan wij in op geschillen binnen ondernemingen. Op hoofdlijnen bespreken we de juridische aspecten daarvan en geven we tips & tricks hoe deze geschillen op te lossen dan wel daar mee om te gaan. Wordt u geconfronteerd met een geschil binnen uw onderneming? Neem contact op met onze advocaten gespecialiseerd in ’corporate litigation’ voor een vrijblijvend gesprek naar de mogelijkheden.
In het geval er meerdere participanten samenwerken in een onderneming, is het van het grootste belang dat er goede afspraken worden gemaakt. Om dergelijke afspraken te kunnen maken, dienen de wensen van de verschillende participanten helder te zijn. Zo zal een vruchtbare samenwerking alleen dan mogelijk zijn als de ideeën over de onderneming parallel lopen. Het is dan ook zaak dat tevoren wordt geïnventari-seerd wat ieders wensen zijn. Hoe lang denkt men de gezamenlijke onderneming voort te zetten? Hoe gaat men de onderneming financieren? Wat gebeurt er als iemands bijdrage aan de onderneming ernstig te wensen overlaat? Het ligt voor de hand dat diegene dan als manager moet vertrekken. Dient hij dan ook zijn aandelen over te dragen en, zo ja, voor welke prijs?
Het is zinvol daarover het een en ander vast te leggen. In het hiernavolgende gaan wij uit van de situatie dat er wordt geparticipeerd in een NV of BV. Het navolgende kan echter ook worden toegepast op een samenwerking middels een maatschap of vennootschap onder firma.
De afspraken zullen in ieder geval deels worden neergelegd in statuten. Die dienen te worden gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel waar ze voor eenieder te raadplegen zijn. Meestal zal het echter niet de bedoeling zijn dat alle afspraken openbaar zijn. Dat is een reden om de meer vertrouwelijke regelingen op te nemen in een aandeelhoudersovereenkomst. Die is immers niet openbaar. Nadeel van een aandeel-houdersovereenkomst is dat die alleen gewijzigd kan worden met instemming van alle partijen daarbij. Statuten hebben als nadeel dat zij alleen kunnen worden gewijzigd bij notariële akte. De wijziging van een aandeelhoudersovereenkomst is in beginsel vormvrij.
Vanwege het openbaarheidsargument regelt men normaliter in een aandeelhoudersovereenkomst in welk geval men de gehouden aandelen moet aanbieden aan de andere aandeelhouders, hoe de prijs wordt bepaald en welke kortingen daarop worden toegepast in de te onderscheiden scenario’s en soms zelfs dat de koopprijs in termijnen kan worden betaald. Daarnaast legt men er vaak in vast wanneer welke informatie met de aandeelhouders wordt gedeeld. Deze laatste afspraak is met name van belang als niet alle aandeelhouders deelnemen in het bestuur van de gezamenlijke vennootschap.
De in de statuten en de aandeelhoudersovereenkomst vast te leggen afspraken behelzen dus de gezamenlijk gedragen ideeën over de toekomst van de onderneming. Met dat deel van de afspraken wordt getracht potentiële geschillen voor te zijn. Zo ligt het voor de hand dat het budget voor de eerste periode wordt vastgesteld en als bijlage aan de aandeelhoudersovereenkomst wordt gehecht.
Daarnaast zal men de uitoefening van de zeggenschapsrechten willen regelen. Die zeggenschapsrechten worden uitgeoefend in het bestuur van de onderneming maar tevens in de algemene vergadering waarin de participanten deelnemen als aandeelhouder, dus als economisch gerechtigden tot de vruchten van de onderneming. Zo kunnen belangrijke besluiten die tot de bevoegdheid van het bestuur behoren worden onderworpen aan de voorafgaande goedkeuring van de algemene vergadering. Aan die toestemming kunnen nadere eisen worden gesteld, zoals dat tenminste een bepaald deel van de aandeelhouders aanwezig of vertegenwoordigd is en/of dat het besluit met een grotere meerderheid dan de helft +1 (een gekwalificeerde meerderheid) moet worden genomen.
Naast het bestuur en de algemene vergadering kan men andere organen aan een vennootschap toevoegen, zoals een raad van commissarissen (“RvC”). Bepaalde verstrekkende besluiten van de vennootschap, ongeacht of die tot de bevoegdheid behoren van de het bestuur of de algemene vergadering, kunnen aan de voorafgaande goedkeuring van de RvC worden onderworpen. Ook zou de RvC een rol kunnen worden gegeven in het geval er een conflict ontstaat in de onderneming. Bijvoorbeeld kan worden bepaald dat als er een patstelling ontstaat in het bestuur, het besluit wordt genomen door de RvC.
In aanvulling daarop, of in plaats daarvan, kan de aandeelhoudersovereenkomst een geschillenregeling bevatten. Zo’n regeling moet voorkomen dat er erg lange en kostbare procedures moeten worden gevoerd bij de rechtbank. Dat is zinvol nu conflicten in een onderneming veelal een snelle oplossing vergen. Zelfs zou men kunnen bepalen dat, bijvoorbeeld in het geval van een meer structureel geschil, een aandeelhouder gehouden kan worden zijn aandelen te verkopen. Ook voor zo’n situatie kan worden bepaald hoe de prijs voor de aandelen wordt vastgesteld, hoe de koopprijs moet worden betaald (bijvoorbeeld in termijnen) en hoe de rente wordt bepaald.
Kortom, door een goede vastlegging van maatgemaakte afspraken kunnen problemen worden voorkomen en geschillen eenvoudiger en efficiënter worden opgelost.